 Sorununun çözümü için 2 noktaya bakmamız yeterli.){kind=link}
Kayıt yaparken latency (gecikme) problemi birçoğumuzu canımızdan bezdirmiştir sanırım ki bu konuda birçok soru alıyorum.
Kullandığınız DAW (kısaca: müzik yazılımı) içinde monitoring (dinleme) yaparken çeşitli sorunları (çıt, pıt klik vb. sesler, veri kayıpları, patlamalar vb. ) önlemek için buffer (tampon bölge gibi düşünebilirsiniz) kullanılmaktadır. Bu tampon bölgenin (buffer) boyutu, kullandığınız bilgisayarın işlemci gücüne, ses kartı sürücülerinize (audio driver), sample rate (örnekleme oranı) vb. bir çok faktöre göre değişmektedir.
Latency (Gecikme) Nedir?
I/O Buffer (Giriş/Çıkışın sağlandığı tampon bölge diyelim) kayıt sırasında yapılan dinlemeyi (monitoring) doğrudan etkiler. Monitoring (dinleme) yaparken, örneğin gitara vuruyorsunuz ama ses gecikmeli geliyor, ya da mikrofona ses veriyorsunuz ancak sanki delay eklenmiş gibi geliyor veya midi klavyenize atadığınız sesler tuşlara bastıktan bir süre sonra geliyor ise bunun adına Latency (Gecikme) olarak tanımlayabiliriz.
Latency (Gecikme) Nasıl Önlenir?
Kayıt veya dinleme yaparken gecikmeyi (latency) önlemenizi ya da azaltmanızı sağlayacak birkaç ipucu verecek olursak bakacağınız iki nokta var.
- I/O Buffer Boyutu: Bu değeri ne kadar düşük tutarsanız o kadar gecikmeyi (latency) sıfıra yaklaştırabilirsiniz. I/O Buffer, giriş çıkış yapılan tampon bölgede kaç örneğin (sample) tutulacağını belirtmemizi sağlar.
- Sample Rate (Örnekleme Oranı): I/O Buffer ayarladıktan sonra sample rate’e bakmalıyız. Ne kadar yüksek sample rate o kadar az gecikme demektir. Örneğin I/O buffer değerimiz 128 olsun, bu ayarda 88.2kHz sample rate ile 44.1kHz arasında neredeyse 2 kat fazla gecikme oluşacaktır. 88.2kHz ile daha az latency (gecikme) yaşarız.
Hadi canım dediğinizi duyar gibiyim 🙂
DAW’ların içinde gördüğünüz latency (gecikme) değeri, temel olarak şu formül ile hesaplanıyor.
(I/O Buffer Size/Sample Rate)*2
Şimdi örneğimizin sağlamasını yapalım.
1. Örnek (I/O Buffer: 128, Saple Rate: 44.1kHz)
(128/44.1)*2 = 5.80
2. Örnek (I/O Buffer: 128, Saple Rate: 88.2kHz)
(128/88.2)*2 = 2.90
Tabi ki bu hesabı hem giriş hem de çıkış için yapacağımızdan ötürü çıkan rakamları tekrar 2 ile çarpmamız gerekecek.
Aşağıdaki resimlerde sample rate sabit olarak 44.1kHz fakat I/O Buffer değerlerini değiştirdiğimizde oluşan fark dikkate değer.
Uzun bir yazı oldu ancak son olarak faydalı olabileceğini düşündüğüm bir ipucunu paylaşarak satırlarımı sonlandırıyorum.
Önemli bir ipucu!
Kayıt yaparken I/O Buffer (sorun çıkartmayacak) minimum değerde, kayıt işlemi bitip düzenleme, mix vb. sonraki aşamalarda maksimum değere çıkartarak ses kartınızı ve bilgisayarınızı daha verimli kullanabilirsiniz.
Konu hakkında aklınıza takılan sorular mı var? Ya da eklemek istedikleriniz mi var? O zaman buyrun yorumlarda enine boyuna konuşalım.