Plugin nedir? Plugin Türleri Nelerdir?

Plugin eklenti demektir. DAW programlarının içerisinde hali hazırda birçok plugin bulunur. Örneğin, sanal enstrümanlar, reverb, delay, compressor, eq vb. Bu küçük küçük eklentiler aslında hemen hemen her ihtiyacımızı karşılasa da bazen farklı renklere, farklı araçlara ihtiyaç duyabiliriz. Üçüncü parti yazılım şirketleri tarafından üretilen birçok türü mevcuttur.

Plugin Çeşitleri

Sanal enstrümanlar ve sinyal işlemciler olarak iki başlıkta inceleyebiliriz.

Sanal Enstrümanlar

Midi klavye, pad controller, dijital davul, bilgisayar klavyesi  vb. giriş aygıtları ile tetiklenen sanal enstrüman pluginleri mevcuttur. Yani normalde içinde hiçbir ses bulunmayan bir midi klavye ile gönderdiğimiz sayısal veri, sanal enstrüman pluginleri ile birleştiğinde ortaya sanal bir enstrüman çıkıyor. Neredeyse aklınıza gelebilecek her enstrümanı sanal olarak bulabilmek mümkündür. Tabi ne derece gerçekçi olur, orası ayrı bir tartışma konusu.

Sanal enstrümanlar da kendi arasında çeşitli yapısal farklılıklar barındırıyor. Örneğin sampled (örneklenmiş) enstrümanlar, gerçek enstrümanların stüdyo’da kaydedilerek kontrol cihazları ile tetikleniyor. Kayıt kalitesi, ekipmanları ve yapılan mix, efektlendirme işlemlerine göre de hem fiyatları hem de dosya boyutları değişiyor. Sampled enstrümanlar, sampler denilen plugin veya programlar ile çalışıyor. Her sampler’a uygun örneklenmiş ses kütüphaneleri farklı dosya uzantılarına sahip olabiliyor. En popüler sampler ise Native Instruments firmasına ait Kontakt diyebiliriz.

Örneğin bazı sanal enstrümanlar ise synthesizer’lar ile oluşturulan suni sesler içerebiliyor. Synthesizer demişken, synthesizer’lar da başlı başına birer sanal enstrümandır.

Sanal enstrümanlar plugin (DAW içerisinde çalışan) veya standalone (DAW haricinde de kullanılabilen) versiyonlarda sunulabiliyor.

Sinyal İşlemciler

Sinyal işlemciler EQ (Ekolayzer), Zaman Bazlı Efektler (Reverb, Delay, Phaser, Chorus vb.), Dinamik işlemciler (compressor, limiter, exciter vb.) olarak genellikle karşımıza çıkıyor. Hemen hemen her DAW’ın içerisinde sinyal işlemi pluginleri olmasına rağmen, 3. parti yazılım şirketleri hem işlevsel hem de tasarımsal olarak farklılıklara sahip pluginler geliştiriyorlar.

Örneğin parametrik bir EQ plugin’i tasarlıyorlar, istediğiniz frekans bandını solo olarak dinleyebiliyorsunuz. Ya da klasik bir compressor’u, yazılım haline getiriyorlar (emulation). Bu ve benzeri birçok örnek mevcut.

Hangi DAW ile hangi tip plugin’ler kullanılır?

Tarihçelerine girmeden hızlıca göz atalım.

VST (Virtual Studio Technology)

Steinberg’ün geliştirmiş olduğu bir teknolojidir. 3 çeşit VST plugin ‘i vardır.

VST Enstrümanlar (VSTi), VST Efektleri, VST Midi Efektleri

Günümüzde hemen hemen tüm DAW’lar tarafından kullanılabilse de kullanan popüler DAW yazılımları ise Cubase, Nuendo, Studio One vb.

AU (Audio Units)

Apple tarafından geliştirilen teknoloji, Logic Pro, Garageband ve diğer Apple yazılımları tarafından kullanılmaktadır.

RTAS (Real Time Audio Suite) ve AAX (Avid Audio eXtension)

Digidesign (şimdiki Avid) tarafından geliştirilen teknolojidir. Avid ve DigiDesign ürünlerinde kullanılmaktadır. Pro Tools 10.3.8’den itibaren sadece AAX desteklenmektedir.

Sözün Özü

Pluginler ile elimizdeki imkanları arttırabiliriz fakat çoğu zaman döviz kurlarından ötürü fiyatlar Türkiye’deki alım gücümüzü zorlayabiliyor. Black Friday vb. özel günlerde, güzel indirimler ve fırsatlar oluyor. Herhangi bir plugin radarımıza takıldığında bu tip özel günleri beklemek faydalı olacaktır. pluginboutique.com sitesini mutlaka inceleyin, dönem dönem çok avantajlı fiyatlar oluyor. Örneğin en son $100 değerindeki Air Xtend2’yi, sadece $1’a almıştım.

Dost tavsiyesi, kendinizi plugin alışverişine fazla kaptırmayın. Bu iş için ayıracağınız bütçe ile daha iyi mikrofonlar alabilir, odanıza akustik düzenleme yapabilirsiniz.

Sorularınız, önerileriniz ve eklemek istedikleriniz varsa, buyrun yorumlarda tartışalım.