Sample rate, dijital ses alanında sıkça karşımıza çıkan bir kavramdır. Peki sample rate nedir? Ne işe yarar?
Sample Rate Nedir?
Ses kaynağı, dijital ortama aktarılırken bilgisayarın anlayacağı dile çevirerek aktarılır.
Aşağıda ilk resimde gördüğünüz sine wave (sinüs dalgası) sesin orjinal yani analog halidir. Ortadaki resimde ise orjinal ses dalgasından 1 saniye içerisinde birkaç örnek alınıyor. Ve son resimde ise alınan örnekler bilgisayarın anlayacağı dile yani 0 ve 1 ‘lerden oluşan dijital dalga biçimine dönüştürülüyor.
Dijitale çevirilmek istenen ses dalgası, yatay olarak kesitlenir ve bu kesitlerden örnekler alınır. Yapılan bu işlem dijital ortama aktarılan sesin frekans aralığını belirler.
Sample rate (örnekleme oranı), analog ses dalgasının bir kesitte veya saniyede kaç kere örneklendiğini temsil eder.
Yukarıda resimde analog bir ses dalgası, saniyede 6 kere örnekleniyor. Yani 6Hz’i temsil ediyor. Ancak aşağıdaki resimde ise daha detaylı bir örnekleme yapılmış ve örnekleme sayısı daha fazla olduğu için, örnekleme sonucunda ortaya çıkan dijital form da daha komplike bir hale geliyor.
Örneğin sample rate veya sampling rate 44.1kHz ise, analog sinyal bir saniyede 44100 kez örneklenir.
En çok kullanılan sample rate değerleri ise; 44,1kHz, 88,2kHz, 96kHz, 192kHz dir.
Eski telefon ve telsiz sesi dediğimizde ise sample rate 8kHz civarındadır. Sanırım bu örnek sample rate’in ses kalitesiyle olan ilişkisini daha net anlatıyor.
Sample Rate Kaç Olmalı?
Kayıt yaparken sample rate değerimiz kaç olmalı? Sample rate’in yüksek olması daha iyi değil mi?
Evet daha iyi ancak, yüksek sample rate yüksek maliyet demek. Çünkü daha hızlı converter’lara ihtiyaç duyarsınız, bilgisayarınız daha fazla işlemci gücü harcar ve ortaya çıkan kayıtlar için daha fazla depolama alanı gerekir. Öyle ki 192kHz sample rate ile aldığınız kayıt, harddiskinizde 48kHz ile alınan kayıtlara göre yaklaşık olarak 4 kat daha fazla yer kaplar. Bu da depolama anlamında maliyet demektir, 192kHz’i destekleyen ses kartları veya dönüştürücüler daha pahalıdır, daha fazla işlemci gücü için daha iyi bir işlemciniz olması gerekir.
Bu işin bir de final aşaması var. Eğer finalde ortaya çıkacak ürün CD ise, 192kHz’de yaptığınız çalışmanın 44.1kHz’e, eğer dijital ortamda yayınlanacak ise 48kHz’e düşürülmesi (down sampling) gerekecek. Bu işlemler genelde mastering aşamasında yapıldığı için minimum kayıp için yüksek fiyatlı hi-end dönüştürücüler kullanılmaktadır. Biz ev kullanıcılarının elinde bu tip imkanlar olmadığı için önümüze fazla seçenek yok aslında. O yüzden kayıt yapmaya başlamadan önce, işin sonunu düşünerek sample rate seçmek daha avantajlı olacaktır. Aslında Nyquist teorisi, sample rate konusunda biraz daha kapsamlı düşünebilmemize yardımcı oluyor ancak kafa karışıklığına sebep olmaması için başka bir yazıda yer vermeyi planlıyorum.
Sorularınız veya eklemek istedikleriniz varsa buyrun yorum alanına…